ایران دریلینگ: نام پارسی آن «راز» است و به دلیل نزدیکی به مناطق عرب نشین حاشیه جنوبی خلیج فارس، اعراب مترادف آن را «سری» به کار برده اند. اروپاییان نیز آن را «سیری» تلفظ کردند و با همین نام وارد زبان پارسی شد. سیری، جزیره‌ای ذوزنقه‌ای شکل درگستره خلیج‌فارس؛ جزیره‌ای که هیچ سکنه بومی ندارد و تنها تاسیسات نفتی ایجاد شده در قلمرو آبی و خاکی آن است که رخ نمایی می‌کند. این جزیره یکساعت و ٥٠ دقیقه هوایی با پایتخت نشینانی که شاید حتی آنها نام آن را نشنیده باشند، فاصله دارد؛ اما نفتی‌ها با اسم سیری آشنایند و این منطقه را به خوبی می‌شناسند. هواپیمایی نفت تنها خط هوایی است که به این منطقه ازسرزمین کشورمان پرواز دارد و اگر به هردلیلی تاخیر یا کنسلی داشته باشد، آن وقت حال هیچ کس خوب نخواهد بود.

فرودگاه سیری با تاسیسات نفتی بنا شده در این منطقه فاصله چندانی ندارد و آمد و شد هواپیمای نفت را برای کارکنان شرکت نفت فلات قاره آسانتر کرده است؛ نکته ای که هم خوب است و هم بد... این فرودگاه تاسیسات نفتی شرکت فلات قاره را مجاورخود جای داده است.  تاسیساتی مانند پالایشگاه «ان جی ال»، کارخانه تقویت فشار گاز و کمی دورتر در پهنه خلیج فارس، سکوهای نفتی و گازی نصر و ایلام. تاسیسات نفتی دراین منطقه حرف اول را می‌زند، تاسیساتی که با وجود رنگ آمیزی به خاطر رطوبت و نورشدید خورشید رنگ باخته‌اند. دراین جزیره گرمسیری، رطوبت هوا گاه به ١٠٠درصد می‌رسد؛ آنقدر که احساس می‌کنی درآب غوطه خورده ای. سفر به منطقه عملیاتی سیری، این فرصت را ایجاد کرد تا ازنزدیک شاهد این ویژگی‌ها باشم.

محمد سخنور ٤٢ ساله، جانشین رئیس منطقه عملیاتی سیری و نفر مقابل رئیس منطقه است. وی ١٨سال پیش، فعالیت خود رابه عنوان کارمند ارشد مراقبت از دستگاه‌ها در منطقه عملیاتی سیری که زیرمجموعه شرکت نفت فلات قاره است، آغاز کرد و دراین سال‌ها مسئولیت‌های دیگری از جمله سرپرستی نوبت کار کارخانه تقویت فشارگاز سلمان و رئیس بهره‌بردار ی خشکی منطقه سیری به او واگذار شد. با وی که امروز در نبود رئیس منطقه سیری، عهده دارمسئولیت‌های اوست و برخی که وی را دربخش‌های دیگر از جمله واحد اداره رستوران‌ها کمک و پشتیبانی می‌کنند، درباره عملیاتی که در منطقه سیری انجام می‌شود، گفت‌و‌گو کردم که حاصل آن را می‌خوانید.

از سیری و اهمیت این منطقه عملیاتی بگویید.

جزیره سیری حدود ١٨ کیلومترمربع وسعت دارد و از لحاظ تولید نفت‌ و گاز بسیار حائز اهمیت است. به ویژه به دلیل میدان‌های نفتی مانند «نصرت» که با امارات مشترک است. میدان‌های نفتی و گازی مشترکی که در خلیج فارس وجود دارند، ازبخش‌های اولویت دارصنعت نفت به شمار می‌آیند، از این رو شرکت نفت فلات قاره نیز در منطقه سیری به این موضوع توجه ویژه دارد.

احداث کارخانه‌های ان‎جی‎ال و تقویت فشار گاز در منطقه سیری به دلیل همین اهمیت است؟

از آنجا که سیری منطقه نفتی و گازی است، با احداث پالایشگاه ان‎جی‎ال و کارخانه تقویت فشار گاز روی این دو مقوله مهم یعنی نفت‌ و گاز متمرکز شده‌ایم.

پالایشگاه ان‎جی‎ال چه نقشی در منطقه سیری دارد؟

پالایشگاه و طرح جمع آوری گازهای همراه با هدف جلوگیری از سوختن گازهای همراه ایجاد شده است؛ چه گازهایی که در خشکی تولید می‌شود و چه در سکوهای دریایی ایلام و نصر. گازهای تولیدی در این سکوها با خط لوله ای از دریا به پالایشگاه ان جی ال وارد و در آنجا پالایش می‌شود.

محصولات این پالایشگاه چیست؟

پروپان، بوتان، پنتان همچنین میعانات گازی و گاز خشک، محصولات پالایشگاه ان جی ال است. پیش تر نیز از طریق اسکله سیری، پنجمین محموله پروپان به مقدار ٥١ هزار و ٦١٧ بشکه و بوتان به مقدار ٢٠ هزار و ٥٤٤ بشکه پالایش شده در این پالایشگاه بارگیری و به مقصد پاکستان صادر شد. گاز خشک این پالایشگاه با خط لوله ١٢ اینچی به طول ٨٠ کیلومتربه جزیره کیش ارسال می‌شود و برق مورد نیاز نیروگاه آن را تامین می‌کند. خط لوله دیگری نیزبه سمت جزیره قشم کشیده شده است، اما به دلیل فشار اندک گاز داخل لوله، گازی به این جزیره ارسال نمی‌شود. بخشی از گاز پالایش شده در پالایشگاه ان جی ال نیز در منطقه سیری مصرف می‌شود.

پس منطقه سیری برای جزیره کیش اهمیت زیادی دارد.

بله زیرا برق این جزیره از طریق گاز ارسالی به نیروگاه آن تامین می‌شود.

ظرفیت پالایش گاز پالایشگاه ان جی ال چقدر است؟

این پالایشگاه می‌تواند ١٤٠ میلیون فوت مکعب گاز همراه را فرآورش کند.

کارخانه نقویت فشار گازچطور؟ نقش آن چیست؟

این واحد نیز گازی را که از سکوی «کی پی پی» سلمان به پالایشگاه ان جی ال در خشکی ارسال می‌کند، فشار افزایی و آن را به سمت عسلویه هدایت می‌کند.

ظرفیت دریافت گاز آن چقدر است؟

٥٠٠ میلیون فوت مکعب دریافت می‌کند.

منطقه عملیاتی سیری در دریا چه فعالیتی دارد؟

اساس فعالیت‌های منطقه سیری مربوط به حوزه دریا و سکوهایی است که منطقه عملیاتی سیری شرکت نفت فلات قاره در آنها فعالیت می‌کند.

کدام سکوها؟

سکوهای نفتی و گازی نصر و ایلام.

درباره این سکو‌ها بیشتر توضیح دهید.

نصر سکوی تولید نفت و ایلام نیزسکوی تولید نفت‌ و گاز است. سکوی نصر ٩ سکوی فرعی دارد که از چهار میدان اصلی سیوند، دنا، نصرت یک و الوند نفت برداشت می‌کند. (سکوهای سیوند و دنا ٦ سکوی فرعی دارند و الوند ٢ سکو و نصرت یک هم یک سکوی فرعی دارد.) سکوی نفتی ایلام هم شامل سه سکوی فرعی است. نفت ازسکوهای فرعی وارد سکوهای اصلی یا مادر (نصر و ایلام) و از آنجا به وسیله خط لوله دریایی به خشکی منتقل می‌شود. برای انتقال نفت سکوهای تولیدی نصر و ایلام ٢ خط لوله ١٦ اینچ احداث شده است که نفت را به خشکی منتقل می‌کنند. خط لوله‌ای که نفت را از سکوی نصر به خشکی منتقل می‌کند، ٣٣ کیلومتر و خط لوله انتقال دهنده نفت ازسکوی ایلام به خشکی نیز ١٨ کیلومتر است.

نفت ارسالی به خشکی چه فرایندی را طی می‌کند؟

نفت خامی که از سکو‌های نصر و ایلام به وسیله خطوط لوله دریایی وارد خشکی منطقه عملیاتی سیری می‌شود، پس از فرآورش (جداسازی نمک، آب و دیگرمواد) با برخورداری ازاستانداردهای لازم آماده صادرات می‌شود.

در خشکی یا دریا طرح توسعه ای تعریف شده است؟

در خشکی طرحی برای توسعه تعریف نشده، اما در دریا قرار است چاه‌هایی جدید حفر شود.

هم‌اکنون چند حلقه چاه در منطقه دریایی سیری فعال است؟

٤٤ حلقه چاه اصلی و فرعی در دریا فعال است که بیشتر آنها (٣٦حلقه) برقی و هشت حلقه دیگر در میدان نفتی اسفند طبیعی است و به پمپ نیاز ندارد. نوسان برق، یکی از مشکلات عمده است که برداشت نفت از چاه‌ها را دشوار می سازد.

چاه‌های غیرفعال چطور؟

٣٤ حلقه چاه غیرفعال دراین منطقه وجود دارد که البته برای فعال کردن آنهایی که قابلیت احیا داشته باشند، برنامه‌ریزی شده است. مثلا درمیدان‌های نفتی اسفند، الوند و نصر یک.

آیا مقرون به صرفه است که چاه‌های غیرفعال، فعال و یا چاه جدید حفر شود؟

به نوع مخزن و مکان چاه بستگی دارد. هم‌اکنون چهار یا پنج حلقه چاه آماده سرویس و قابل احیا شدن وجود دارد که می‌توانند به بالابردن ظرفیت تولید نفت منطقه سیری کمک کنند، شیب غیرفعال شدن چاه‌ها خیلی زیاد شده است اما نباید گذاشت چاه بمیرد.

چه اقدامی انجام می‌دهید تا ازچاه برداشت بیشتری صورت گیرد؟

با روش‌هایی مانند تزریق آب، از افت فشار مخزن در جهت ازدیاد برداشت نفت جلوگیری و این مهم در سکوهای نفتی ایلام و نصر انجام می‌شود. روزانه ٣٠ تا ٤٠ هزاربشکه آب به سکوی نصر و ٨٠ تا ٩٠ هزاربشکه آب نیز به وسیله سکوی ایلام به میدان نفتی اسفند تزریق می‌شود، ضمن آن که قرار است تزریق آب به سکوی نصر به ١٢٠ هزار بشکه در روز افزایش یابد.

ظرفیت تولید نفتمنطقه  سیری چقدر است؟

تولید نفت این منطقه روزانه ١٥٠هزاربشکه و ظرفیت پالایشگاه ان جی ال نیز همین مقدار در نظر گرفته شده است.

به خشکی برگردیم. تولید برق و آب در منطقه سیری موضوعی جدی است؛ چه تمهیدی برای آنها به کار گرفته شده است؟

تامین آب و برق به وسیله خودمان انجام می‌شود. برق سکوها از طریق کابل‌های کشیده شده در زیر دریا و آب شیرین نیز با استفاده از ٢ دستگاه آب شیرین کن هزار و ١٢٠٠ مترمکعبی موجود در منطقه تامین می‌شود که از این طریق هم آب آشامیدنی و هم آب مورد نیاز برای آبیاری ١٢٠هکتار فضای سبز منطقه فراهم شده است.

F&G چه طرحی است و در چه مرحله‌ای است؟

این پروژه، ایجاد سامانه‌ای پیشگیرانه برای استفاده بهتر از تاسیسات نفتی موجود درمنطقه عملیاتی سیری در حوزه اچ اس یی است که البته پیشتر نیز وجود داشته و در حال احیا شدن است. پیشرفت اجرای هرطرح به عوامل مختلفی بستگی دارد که مهم ترین آن مثل هر دیگر پروژه‌ها تامین منابع مالی آن است اما با همه اینها در بخش‌های ساختمان و نصب مخازن این پروژه فعالیت‌هایی انجام شده و دربخش لوله کشی که مهمترین بخش پروژه به شمارمی آید، فعالیتی صورت نگرفته است. برای اجرای این طرح ٤٠ میلیارد تومان بودجه نیاز است.

مشکلات عمده‌ای که در این منطقه مشهود است، چیست؟

علاوه برمشکل تامین منابع مالی که مبتلابه غالب مناطق عملیاتی است، یکی دیگر از مشکلات مهم این منطقه، کمبود نیروی انسانی است که می‌تواند آسیب‌پذیری را افزایش دهد. به نظرمی آید باید به نیروی انسانی که در چنین مناطق دوردستی کارمی کنند، بیشتر بها داده شود. عدم ارتقای شغلی و ماندن افراد درهمان سطح کاری، ازجمله مواردی است که به نارضایتی شغلی می‌انجامد. نیروی انسانی برای فعالیت درچنین مناطقی باید از انگیزه بالایی برخوردار باشد. اینجا همه دور از خانه و کاشانه خود هستند، همه اش کار است و کار است و کار...

منطقه عملیاتی سیری زیرمجموعه شرکت نفت فلات قاره است؛ این شرکت چه فعالیت‌هایی برای رفاه کارکنان خود انجام داده است؟

شرکت نفت فلات قاره با توجه به جغرافیای منطقه سیری و دوردست بودن آن تلاش کرده است تا حد ممکن برای رفاه حال کارکنان دراین منطقه گام‌هایی بردارد و احداث مجتمع مسکونی ١٦٠خوابه خلیج فارس نیز با همین هدف بوده است. امکانات ورزشی مثل زمین فوتبال، استخر و ... همچنین سینما و برگزاری دوره‌هایی با هدف تلطیف محیط کار، موارد دیگری است که با هدف رضایتمندی کارکنان به آنها توجه شده است.

تنها خط هوایی که به منطقه سیری پرواز دارد هواپیمایی نفت است، چرا؟

بله. تنها هواپیمایی نفت است که روزهای یکشنبه، سه‌شنبه و پنجشنبه به سیری پرواز دارد و اگر خدای ناکرده مشکلی پیش بیاید و پرواز به هر دلیلی لغو شود یا حتی تاخیر داشته باشد، در روحیه افراد اثر بدی برجای می‌گذارد. پیشتر شرکت هواپیمایی آسمان نیز به سیری پرواز داشت اما به دلیل نبود سود و صرفه به فعالیت خود پایان داد. امیدواریم این موضوع پیگیری و با افزایش خدمات خطوط هوایی دراین منطقه،حاشیه امن تری برای روحیه کارکنان فعال دراین منطقه ایجاد شود.

امکانات بهداشتی و درمانی در منطقه سیری چگونه است؟

سیری منطقه‌ای دوردست است و امکانات خاصی ندارد. مرکز درمانی در منطقه سیری هست که بیشتر درمان سرپایی دارد و اگر مشکل حادتری به وجود آید، باید به جزیره کیش که به منطقه سیری نزدیک و مجهز است اعزام شود؛ ازآنجا که اعزام بیمار باید با هلیکوپتر انجام شود، آماده بودن آنها نیز خود مقوله دیگری است. افراد با هلیکوپتر و شناور از سکوهای نفتی به خشکی و بالعکس منتقل می‌شوند. پرواز خالی از استرس نیست و همین موضوع موجب شده است تا برخی تقاضای انتقال دهند.

وضع غذا درمنطقه چگونه است؟

این سوال را رضا عظیمی با کمک دانیل صادقی که با همکاری دیگر همکاران خود بخش اداره رستوران‌ها و مواد غذایی را به عهده دارند، پاسخ می‌دهند. «درمنطقه عملیاتی سیری به خاطر شرایط جغرافیایی و دسترسی نداشتن کارکنان به مراکز خرید شهرها تلاش شده است که همه چیز با کیفیت بالا تهیه شود.»

این خدمات شامل چه مواردی است؟

تهیه، طبخ و توزیع غذا در پنج وعده (صبحانه، ناهار، شام، ناهار، همچنین ناهار و شام شیفت)، تهیه و توزیع میوه با بالاترین کیفیت، تهیه و توزیع مواد لبنی (شیر، پنیر و ...) تهیه و توزیع تنقلات، همه اینها در قالب پیمان و زیر نظر واحد نظارت بر رستوران‌های منطقه درخشکی و دریا انجام می‌شود.

مجموعه این خدمات برای چند نفر است؟

درمنطقه عملیاتی سیری چه در دریا و چه درخشکی به طور میانگین یک هزار و ١٠٠ نفر فعالیت می‌کنند تا تولید نفت خام به بهترین نحو ممکن انجام شود و ما نیزبه عنوان نیروهای پشتیبان تلاش داریم به گونه ای عمل کنیم که خدمت رسانی به همکاران در بخش غذا بدون وقفه و با بهترین کیفیت انجام شود.

آیا خدمات رسانی به افراد فعال در سکو‌ها با افراد فعال در خشکی یکسان است؟

بدون تردید این خدمت رسانی به دلیل شرایط دشوارش در سکوهای دریایی، از نظر کمی بیشتر از خشکی است. خدمت‌رسانی به سیری و مناطقی شیبه به آن باید هم به همین منوال باشد، طوری که فضای سخت کار با پشتیبانی‌هایی از این دست قابل تحمل‌تر شود. خشکی یا دریا، فرقی نمی‌کند باید به گونه‌ای عمل شود تا طبیعت خشن درخشکی و یکنواخت و گاه وحشتناک در دریا، کمی از ذهن‌ها فاصله گیرد. شادابی و روحیه بالا برای ادامه کاربا راندمان بیشتر نیاز اصلی کارکنان شرکت فلات قاره در منطقه سیری است. منطقه‌ای که کارکنان آن درساعاتی از شبانه‌روز به دلیل کمبود آب، صرفه‌جویی در مصرف آن بخشی از بایدهایشان شده است؛ زیرا آب باید درجاهای دیگری مصرف شود تا وقفه‌ای در تولید نفت رخ ندهد.